La idea de persona desde la función trascendental de la esencia en X. Zubiri

Resumo

"Sobre a esencia" é o intento zubiriano de sentar as bases teóricas da realidade en xeral e da realidade humana en particular. A realidade non ten unha estrutura substancial, senón substantiva, e a esencia non é polo tanto a esencia da substancia, senón un momento físico e constitutivo da substantividade. Pota súa banda, na orde transcendental, a esencia é aberta ou pechada. Intramundanamente, a esencia aberta é a esencia intelectiva humana, ou o que se adoita chamar "persoa". A noción de persoa, que ten unha enorme sinxeleza como termo, é así o resultado dunha longa e detallada análise metafísica da realidade. Non obstante, a idea dunha persoa como unha "esencia" aberta non está exenta de problemas. No momento álxido da obra que deu lugar a esta noción de "esencia", Zubiri pensaba que a intelixencia era unha nota esencial de carácter substancial que xogaba un papel especial na estrutura da realidade humana. Non obstante, esta concepción non deixa de chocar coa idea mesma da substantivación humana como sistema independente e autónomo. É por iso que para manter a idea da sustantidade como unha "unidade" sistemática, a intelixencia tivo que ser conceptualizada tamén como unha nota sistemática, como a actualidade física dunha unidade estrutural de notas. Co cal, máis que "esencia aberta" parece conveniente falar de "realidade aberta". Neste artigo analizamos esta problemática para aclarar a posición de Zubiri, quizais a súa evolución.