Escrituras de terra e de augaPalabras e imaxes sobre a desposesión

Referencias bibliográficas

• Acuña Trabazo, Ana; Nogueira Pereira, Maria Xesús (inédito). «Escrituras de terra. Contribución da literatura galega ao estudo da historia». Transicións na agricultura e na sociedade rural. Os desafíos globais da historia rural. II Congreso Internacional, XVI Congreso de Historia Agraria-SEHS#VII Encontro RuralReport, Santiago de Compostela, 20-23 xuño 2018.
• Acuña Trabazo, Ana; Rodríguez González, Olivia (2022). «Ecocrítica do movemento cultural arredor de Urbano Lugrís». Inédito.
• Aleixandre, Marilar (2017). Mudanzas. Santiago: Pen Clube de Galicia.
• Alonso Diz, Miguel Ángel [et al.] (2013). Versus cianuro: poemas contra a mina de ouro de Corcoesto. Malpica: Caldeirón.
• Alonso Montero, Xesús (2016). «Prólogo». Arturo Reguera. Castrelo de
• Miño: loita, represión, espolio, desastre ecolóxico, desastre humano. Santiago de Compostela: Meubook, 7-23.
• Álvarez Cáccamo, Alfonso (2003). «Viaxe a Cigalia, o país do chapapote». Negra sombra: intervención contra a marea negra. Vigo: Federación de Libreiros de Galicia, Espiral Maior e Xerais, 26-27.
• Ansola, Vicente (2016). Aldeas sen voz. Coruña: Editorial Canela.
• Araúxo, Emilio (2016). Avía que aí vén o sol (con Isolina Pumar na Corga de Lubrigo). Noia: Toxosoutos.
• Araúxo, Emilio (2017). Mal mor. Rianxo: Axóuxere.
• Araúxo, Emilio (2017). Miltempos (No inmemorial, na labranza). Noia: Toxosoutos.
• Araúxo, Emilio (2019). Libro da Ribeira Sacra [cinsa do vento]. Monforte de Lemos: Biblioteca de Mesopotamia.
• Bará, Diego (2020). A miña utopía. Poio: Urutau.
• Beiras, Xosé Manuel (2013). Exhortación á desobediencia. Santiago de Compostela: Laiovento.
• Bernal, Antonio Miguel (2001). «Sindicalismo jornalero y campesino en España (1939-2000)». Ángel Luis López Villaverde; Manuel Ortiz Heras (coord.). Entre surcos y arados: el asociacionismo agrario en la España del siglo xx. Cuenca: Ediciones de la Universidad de Castilla-La Mancha, 17-45.
• Braidotti, Rosi (2016). «Catro teses sobre o feminismo posthumano». Trad. Eva Almazán. Grial, 211, 141-155.
• Cabana, Ana (2013). La derrota de lo épico. València: Publicacions de la Universitat.
• Cabana, Ana (2017). «Mulleres diante: rostros femininos e acción colectiva no rural galego». Boletín Galego de Literatura, 50 (1.º semestre), 89-114. DOI: https://doi.org/10.15304/bgl.50.3988.
• Cabana, Ana (2019). «Os incendios forestais e a variable xénero: estereotipos de ida e volta». Proxecto Batefogo (coord.). Árbores que non arden. As mulleres na prevención de incendios forestais. Vigo: Catroventos editora, 15-28.
• Cabana, Ana (2021). «Mujeres al frente: Rostros femeninos y acción colectiva». Teresa M.ª Ortega López; Ana Cabana Iglesia. «Haberlas, haylas»: Campesinas en la historia de España del siglo xx. Madrid: Marcial Pons, 219-237.
• Cabana, Darío Xohán ([1970] 1993). Home e terra. Vinte cadernos (Poemas 1969-2002). Val de Lemos (colección de poesía galega). A Coruña: Espiral Maior, 94-107.
• Casas, Arturo (2019). «Ética das verdades, urda de voces». Emilio Araúxo. Libro da Ribeira Sacra [cinsa do vento]. Monforte de Lemos: Biblioteca de Mesopotamia, 7-36.
• Castro, Luisa (1988). Baleas e baleas. Ferrol: Sociedad de Cultura Valle-Inclán.
• Collarte Pérez, Anxo (2006). Labregos no franquismo. Economía e sociedade rural na Galiza interior. As «hermandades sindicales» en Ourense (1943- 1978). Ourense: Difusora de letras, artes e ideas.
• Constenla Vega, Xosé (2018). O colapso territorial en Galiza. Vigo: Galaxia.
• Corporación Semiótica Galega (2009). Contradicións. [s. l.]: Corporación Semiótica Galega.
• Crecente Maseda, Rafael; Fra Paleo, Urbano; Álvarez López, Carlos (2001). Concentración parcelaria en Galicia. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.
• Delgado Gurriarán, Florencio (1981). Cantarenas. Sada-A Coruña: Ediciós do Castro.
• Delgado Gurriarán, Florencio (1986). O soño do guieiro: Poemas, poemiñas e poemoides. Sada-A Coruña: Ediciós do Castro.
• Diamond, Irene; Feman Orestein, Gloria (ed.) (1990). Reweaving the World: The Emergence of Ecofeminism. San Francisco: Sierra Club.
• Díaz, Suso (2021). Asulagadas. Santiago: Positivas.
• Díaz Geada, Alba (2021). «Hai evidencias de que as parcelarias dos 60-70 foron moi traumáticas». Luzes 92, 32-37.
• Diéguez, Lois ([1968] 1993). Cancións pra un agromar branco i azul. Val de Lemos (colección de poesía galega). A Coruña: Espiral Maior, 15-25.
• Do gris ao violeta. [En liña] [02/11/2021]. <https://www.dogrisaovioleta. gal/o-proxecto/>.
• Eiré, Afonso (2018). Memorias dunha vaca marela. A Coruña: Hércules Ediciones.
• Estévez Saa, Margarita; Lorenzo-Modia, María Jesús (2019). «The Ethics and Aesthetics of Eco-caring Contemporary Debats of Ecofeminism(s)». Women’s Studies: An interdisciplinary journal. DOI http://doi.org/10.1080 /00497878.2018.1425509.
• Fernández Naval, Francisco Xosé; Villar, Miro (ed.). Versos no Olimpo: O monte Pindo na poesía galega. Noia: Toxosoutos.
• Fernández Prieto, Lourenzo (2000). Terra e progreso. Vigo: Xerais.
• Flys Junquera, Carmen; Marrero Henríquez, José Manuel; Barella Vigal, Julia (2010). «Ecocríticas: el lugar y la naturaleza como categorías de análisis literario». Carmen Flys Junquera; José Manuel Marrero Henríquez; Julia Barella Vigal (ed.). Ecocríticas: Literatura y medio ambiente. Madrid: Iberoamericana/Vervuert, 15-25.
• Flys Junquera, Carmen (2015). «Ecocrítica y ecofeminismo: diálogo entre la filosofía y la crítica literaria». Alicia H. Puleo (ed). Ecología y género en diálogo interdisciplinar. Madrid: Plaza y Valdés editores, 307-320.
• Forcadela, Manuel (2003). «Épica de piche». Alma de beiramar: A Asociación de Escritores en Lingua Galega contra a marea negra. Vigo: Asociación de Escritores en Lingua Galega / A Nosa Terra, 67-68. [A composición viu a luz tamén en Negra sombra: Intervención contra a marea negra. Vigo: Federación de Libreiros de Galicia, Espiral Maior e Xerais, 81-82; e en SempreMar. Santiago: Asociación Cultural Benito Soto, 121-122].
• Freire Cedeira, Araceli (2021). «Baldaio en loita. Recuperación do patrimonio natural colectivo (1948-1991)». Francisco J. Leira-Castiñeira; Miguel Cabo (ed.). A xustiza pola man: Violencia e conflitividade na Galicia contemporánea. Vigo: Xerais, 271-296.
• Gaard, Greta (ed.) (1993). Ecofeminism: Women, Animals, Nature. Philadelphia: Temple.
• García, Xosé Lois (2013). Remitencias. Guitiriz: Asociación Cultural Xermolos de Guitiriz.
• García-Bodaño, Salvador (2003). «Crónica negra». Negra sombra: Intervención contra a marea negra. Vigo: Federación de Libreiros de Galicia, Espiral Maior e Xerais, 87-88.
• Glotfelty, C. (1996). «Literary Studies in an Age of environmental crisis». C. Glotfelty; H. Fromm. The Ecocriticism Reader. Landmarks in Literary Ecology. Athens: University of Georgia Press, xv-xxxvii.
• Gómez, Lupe (2003). «O mar é unha muller triste». Negra sombra: Intervención contra a marea negra. Vigo: Federación de Libreiros de Galicia, Espiral Maior e Xerais, 91-92.
• González Figueiras, Raquel (2017). «Progreso». Xosé Lois García (ed.). Ecos dos poetas de Chantada (miscelánea de poemas do século xii ao xxi). Santiago de Compostela: Edizer, 128.
• González Pérez, Jesús M. (2015). «O proceso recente de urbanización (século xix-xxi): Da cidade compacta da industrialización á cidade difusa da metropolitanización». Rubén C. Lois; D. Pino (ed.). A Galicia urbana. Vigo: Xerais, 15-43.
• Grupo dos Comúns (2006). Montes veciñais en man común: o patrimonio silente. Natureza, economía, identidade e democracia na Galicia rural. Vigo: Xerais.
• Gurriarán, Ricardo (ed.). Do «Gaudeamus igitur» ao «Venceremos nós»: As mobilizacións estudantís do 68 en Compostela. Santiago de Compostela: Fundación 10 de Marzo.
• Iglesias, Xosé. LOITA¡¡¡¡¡. [En liña] [11/2/2022]. <https://www.youtube.com/ watch?v=ar_TMT97yTw>.
• Iglesias Turnes, Manuel (2016). Que non te aten. Vigo: Xerais. In Nave Civitas. [En liña] [02/11/2021]. <http://innavecivitaslugris.blogspot. com/p/colectivo-literario-in-nave-civitas.html>
• Lanero, Daniel (2013). «Entre dictadura y democracia: La conflictividad socioambiental en las Rías Baixas (1959-1980)». Daniel Lanero (ed.). Por surcos y calles: Movilización social e identidades en Galicia y País Vasco (1968- 1980). Madrid: Catarata, 139-172.
• Lanero, Daniel; Cabana, Ana (2021). «A “folga do leite” (1978): Un conflito agrario nos tempos da transición». Francisco J. Leira-Castiñeira; Miguel Cabo (ed.). A xustiza pola man: Violencia e conflitividade na Galicia contemporánea. Vigo: Xerais, 242-270.
• Legler, G. T. (1997). «Ecofeminist Literary Criticism». K. Warren (ed.). Ecofeminsm: Women, Culture, Nature. Bloomington: Indiana University Press, 227-238.
• Linheira, Jorge (2018). La cultura como reserva india: Treinta y seis años de políticas culturales en Galicia. Madrid: libros.com.
• Lista, Suso (2014). Salseiros. Ferrol: Embora.
• Lois, Rubén; Pino, Daniel (2015). A Galicia urbana. Vigo: Xerais.
• López Carreira, Anselmo (2014). O Miño: Un caudal de historia. Vigo: Xerais.
• López Pérez, Emilio (2012). A Terra sabe a loita: Testemuño de rebeldía labrega. Santiago de Compostela: Fundación Bautista Álvarez de Estudos Nacionalistas.
• Lorenzo, Carlos; Ramos, Baldo (2020). No interior do abandono. A Corunha: figurandorecuerdos ediçons.
• Lorenzo, Carlos; Ramos, Baldo. No interior do abandono. [En liña] [11/2/2022]. <https://vimeo.com/444400200>.
• Martínez Carneiro, Xosé Luís (coord.) (2000). Antela. A memoria asulagada. Vigo: Xerais.
• Méndez Ferrín, Xosé Luís (2012). Nós, Galiñeiro. Gondomar: Instituto de Estudos Miñoranos.
• Mies, Maria; Shiva, Vandana ([2014] 2015). Ecofeminismo. Teoría, crítica y perspectivas. Barcelona: Icaria.
• Moreno, María Victoria (1973). Os novísimos da poesía galega/Los novísimos de la poesía gallega. Madrid: Akal.
• Negro, Carlos (2008). Cultivos transxénicos. Gondomar: Instituto de Estudos Miñoranos
• Negro, Carlos (2001). Far-West. Vigo: Xerais.
• Novo, Olga (2018). «Zona tigre». Alguén que respira: I Festival de Poesía para Corpo Principal. Santiago de Compostela: Concello, 16-18.
• Novo, Olga (2018). «Meu pai, un tigre, unha pedra e un peite psicopompo». Luzes 03/10/2018. [En liña] [04/10/2018]. <https://luzes.gal/03/10/2018/ opinion/meu-pai-un-tigre-unha-pedra-e-un-peite-psicopompo/>
• Nogueira Pereira, María Xesús (2022). «Negar o azul. A poesía do Prestige na literatura galega». Madrygal, 25, en prensa.
• Otero, Antía (2003). O son da xordeira. A Coruña: Espiral Maior.
• Pacheco, Alexandra (2021). «Xosé Antón Bocixa Rei, loita e rock and roll no val das Encrobas». Luzes, 92, 80-85.
• Patiño, Reimundo (1999). Reimundo Patiño: «A explosión dun mundo». Santiago de Compostela: Auditorio de Galicia.
• Pato, Chus (1996). Nínive. Vigo: Xerais.
• Pato, Chus (2020). «Os sons dun silabario – O son dunha palabra que nunca escoitei – o son do Stalker». euseino.org. Libros e anotacións sobre literatura e filosofía. [En liña] [11/2/2022]. <https://euseino.org/2020/05/18/unpoema-inedito-de-chus-pato/>.
• Pato, Chus (2021). «Recital comentado, Sonora y la voz de mujer poetisa». Vigo: Universidade de Vigo, UvigoTv. [En liña] [11/2/2022]. <https://tv.uvigo.es/video/61e0193ba33c0622b257ff88.>.
• Paül Carril, Valerià (2015). «Que espazos rurais nun país urbano? Dúas aproximacións xeográficas ao rural galego». Rubén C. Lois; Daniel Pino (ed.). A Galicia urbana. Vigo: Xerais, 693-714.
• Pedrosa Bartolomé, José Manuel (2010). «Ecomitologías». Carmen Flys Junquera; José Manuel Marrero Henríquez; Julia Barella Vigal (ed.). Ecocríticas: Literatura y medio ambiente. Madrid: Iberoamericana/Vervuert, 313-337.
• Pereiras, Xesús (2003). «Tributos á besta negra». Negra sombra: Intervención contra a marea negra. Vigo: Federación de Libreiros de Galicia, Espiral Maior e Xerais, 150.
• Pérez Alberti, A. (2000). «Polo regueiro da barca cara a porta do mar». Xosé Luís Martínez Carneiro (coord.). Antela: A memoria asolagada. 2ª ed. Vigo: Xerais, 10-19.
• Pérez Rei, Mariña (2006). Fanerógama. Sada-A Coruña: Ediciós do Castro.
• Pipas, Manolo (2016). «Polas aldeas abandonadas». Vicente Ansola. Aldeas sen voz. Coruña: Editorial Canela, 72-74.
• Puleo, Alicia (2000). «Luces y sombras del ecofeminismo». Asparkía. Investigació Feminista, 11, 36-45.
• Puleo, Alicia H. ([2011] 2013). Ecofeminismo para otro mundo posible. 2ª ed. Madrid: Cátedra.
• Queizán, María Xosé (2003). «¡Como nos doe a ferida do mar!». Negra sombra: Intervención contra a marea negra. Vigo: Federación de Libreiros de Galicia, Espiral Maior e Xerais, 157-158.
• Ramiro, Teresa (2019). Fundido a negro. Malpica: Caldeirón.
• Reguera, Arturo (2016). Castrelo de Miño: loita, represión, espolio, desastre ecolóxico, desastre humano. 2ª ed. Revisada. Santiago de Compostela: Meubook.
• Rei Núñez, Luís (2013). Días que non foron. Vigo: Xerais.
• Rei Núñez, Luís (2014). Estrela do norte. Pontevedra: Kalandraka.
• Reimóndez, María (2018). Galicia en bus. Vigo: Xerais.
• Ribas Álvarez, Alfonso (2008). A concentración parcelaria en Galicia: Unha oportunidade perdida para a transformación das explotacións gandeiras. Noia: Toxosoutos; Pontevedra: Unipro editorial.
• Rico Boquete, Eduardo (1995). Política forestal e repoboacións en Galicia (1942-1971). Santiago de Compostela: Servicio de Publicacións e Intercambio Científico, Universidade de Santiago de Compostela.
• Rico Boquete, Eduardo (2021). «Construción de encoros e empobrecemento rural: As Conchas (Ourense), 1943-1950». Aurora Artiaga Rego; Xesús L. Balboa López; Lourenzo Fernández Prieto; Eduardo Rico Boquete (ed.). Á volta do tempo: Estudos de Historia Contemporánea. Vigo: Xerais, 259-294.
• Rivadulla, Viki (2022). Atlánticas: Mulleres do mar. Colexio de Fonseca, 24 de xaneiro-25 de marzo. Santiago de Compostela: Universidade.
• Romaní, Ana (2003). «Do diario». Sempremar: Cultura contra a burla negra. Santiago: Asociación Cultural Benito Soto, 22.
• Romero, Medos (2012). A ansia do lóstrego. Santiago: Follas Novas.
• Santiago, Isolda (1998). Berce das estampas. A Coruña: Espiral Maior.
• Shiva, Vandana (1995). Abrazar la vida: Ecología y desarrollo. Madrid: Horas y Horas.
• Solla, Calros (2000). Mel de arañas. Pontevedra: Cardeñoso.
• Solla, Calros (2003). Ras e tritongos: Poesía 1990-2000. Vigo: Cardeñoso.
• Solla, Calros ([2004] 2010). Cerdedo in the Voyager I. Cangas do Morrazo: Morgante.
• Solla, Calros (2008). reGaliza e outras chuches. Vigo: Cardeñoso.
• Solla, Calros (2010). Pan prós crocodilos. Cangas do Morrazo: Barbantesa.
• Solla, Calros (2011). MazinGZ. Culleredo: Espiral Maior.
• Solla, Calros (2012). O orgullo do gurgullo. Cangas do Morrazo: Morgante.
• Souto, Francisco (1998). Fado. Santiago: A. C. Amaía.
• Souto, Xurxo ([1999] 2021). O retorno dos homes mariños. Vigo: Xerais.
• Souto, Xurxo ([2001] 2007). Contos da Coruña. Vigo: Xerais.
• Souto, Xurxo (2016). «Unha canción marabillosa, galega e panteísta». Boletín da Real Academia Galega, 377, 169-177.
• Taibo, Carlos (2021). Iberia vaciada: Despoblación, decrecimiento, colapso. Madrid: Catarata.
• Tembrás, Dores (2016). Auga a través. A Coruña: Apiario. Vilalba, I. (2012). «Ecofeminismo: unha nova ollada á realidade rural desde o imaxinario literario galego». G. Sanmartín Rei (coord.). Lingua e Ecoloxía. VIII Xornadas sobre lingua e usos. A Coruña: Servizo de Normalización Lingüística da UDC, 113-128.
• Villán Prado], Nuria e Morlitam. Imaxinábaa. [En liña] [11/2/2022]. <https:// www.youtube.com/watch?v=BLS7lt0vfZE&t=87s>.
• Vilán Prado, Nuria (2021). Simún. Santiago: Chan da Pólvora.
• Xil Xardón, Xabier (2009). Cando menos a derrota. Santiago de Compostela: Sotelo Blanco.