Lancelot comme toile de fond d'Alphonse X?

  1. Lorenzo Gradín, Pilar 1
  1. 1 Universidade de Santiago de Compostela
    info

    Universidade de Santiago de Compostela

    Santiago de Compostela, España

    ROR https://ror.org/030eybx10

Revista:
Cahiers de civilisation médiévale

ISSN: 0007-9731

Ano de publicación: 2008

Volume: 51

Número: 202

Páxinas: 143-156

Tipo: Artigo

Outras publicacións en: Cahiers de civilisation médiévale

Resumo

This contribution tries to offer a new interpretation on the poem Vi un coteife de mui gran granhon written by Alfonso X. Specialized critics have given to the text one single interpreting key : the condition of cart driver of the main character had been censored by the troubadour. Nevertheless, a different hypothesis is proposed in this study: the presence of the substantive carreta in the refrain of the cantiga is due to the literary technique of the allusion. In this case, the Castilian king would have appealed to one of the most popular episodes of Lancelot by Chrétien de Troyes and his adaptors in order to vituperate against one of those villainous knights participating in the war campaigns of Andalusia.

Referencias bibliográficas

  • J. FLORI, Chevaliers et chevalerie au Moyen Âge, Paris, 1998, p. 235-66.
  • A. FERRARI, « Cancioneiro da Biblioteca Nacional (Colocci-Brancuti) » et « Cancioneiro da Biblioteca Vaticana », dans Dicionário da Literatura Medieval Galega e Portuguesa, organizaçāo e coordenaç̄o de G. LANCIANI et G. TAVANI, Lisbonne, 1993, p. 119-26.
  • M. ARBOR ALDEA, O cancioneiro de Don Afonso Sanchez. Edición e estudio, Saint-Jacques de Compostelle, 2001, p. 236-56.
  • G. LANCIANI - G. TAVANI, As cantigas de escarnio, Vigo, 1995, p. 39-43.
  • M. RODRIGUES LAPA, Cantigas d'escarnho e maldizer dos cancioneiros medievais galegoportugueses, Vigo, 1970 (2e éd.), p. 11.
  • J. PAREDES, El cancionero profano de Alfonso X el Sabio, Rome, 2001, no XXV.
  • ID. ibid., no XXXVII.
  • A. MONTANER (éd.), Cantar de Mio Cid, Barcelone, 1993, v. 2288-2291.
  • A. DEYERMOND, « La parodia bíblica como táctica en la épica », dans Actas del VIII Congreso International de la Asociación Hispánica de Literatura Medieval (Santander, 22-26 de septembre de 1999), al cuidado de M. FREIXAS y S. IRISO, Santander, 2000, vol. I, p. 631-637.
  • Ph. MÉNARD, Le rire et te sourire dans le roman courtois en France au Moyen Âge, Genève, 1969, p. 306 et ss.
  • G. MENÉNDEZ PIDAL, La España del siglo XIII leída en imágenes, Madrid, 1986, p. 271.
  • A. BALLESTEROS BERETTA, Alfonso X el Sabio, Barcelone, 1984, p. 362-71 ;
  • K. SCHOLBERG, Sátira e invectiva en la España medieval, Madrid, 1971, p. 111-18 ;
  • M. GONŹALEZ JIMÉNEZ, « Orígenes de la Andalucía cristiana », dans Historia de Andalucía, vol. II, Barcelone, 1980, p. 107-115 ;
  • J. PAREDES, La guerra de Granada en las cantigas de Alfonso X el Sabio, Grenade, 1992, p. 10 et ss. ;
  • R. FOSSIER, La Edad Media. 2. El despertar de Europa 950-1250, Barcelone, 1988, p. 235-237 ;
  • J. MATTOSO, Identificação de um país. Ensaio sobre as origens de Portugal (1096-1325), Lisbonne, 1988, vol. I, p. 229-232 ;
  • G. CHERUBINI, « El campesino y el trabajo en el campo », dans J. LE GOFF et alii, El hombre medieval, Madrid, 1990, p. 121-147.
  • M. BEAULIEU, El vestido antiguo y medieval, Barcelone, 1971, p. 94 ;
  • M. DE RIQUER, Sebastián de Covarrubias. Tesoro de la lengua castellana o española, Barcelone, 1993, p. 186b.
  • D. EDGE - J. M. PADDOCK, Arms and Armor of the Medieval Knight : an Illustred History of the Weanpory in the Middle Ages, New York, 1988, p. 46-7.
  • J. COROMINAS - J. A. PASCUAL, Diccionario crítico-etimológico castellano e hispánico, Madrid, Gredos, 1980-1991, vol. IV, p. 329b-330b.
  • M. PASTOUREAU, « Pratiques et symboliques vestimentaires », Médiévales, XXIX (1995), p. 5-15
  • C. MICHAËLIS DE VASCONCELOS, « Uma cantiga de manto », Glosas marginais ao Cancioneiro medieval galego-português, éd. de Y. FRATESCHI VIERA et alii, Coimbra, 2004, p. 109-132
  • W. METTMANN, Alfonso X, el Sabio. Cantigas de Santa María, Madrid, 1996, vol. I, no 3, v. 62-67.
  • A. STRUBEL (dir.), Le Roman de Renart, Paris, 1998, p. 307-08, v. 24-35 :
  • La justice au Moyen Âge (Senefiance, XVI), Aix-en-Provence, Publications du CUERMA, 1986.
  • L'or au Moyen Âge (Senefiance XII), Aix-en-Provence, Publications du CUERMA, 1983.
  • E. B. WILLIAMS, Do latim ao português, Rio de Janeiro, 19753, p. 112 ;
  • Cl. DE AZEVEDO MAIA, História do galego-português. Estado lingüístico da Galiza e do noroeste de Portugal desde o século XIII ao século XVI (com referência à situaçâo do galego moderno), Coimbra, 1986, p. 519-521 ;
  • M. FERREIRO, Gramática histórica galega, Saint-Jacques-de-Compostelle, 1995, p. 207.
  • J. DELUMEAU, El miedo en Occidente, Madrid, 1989, p. 296-304
  • C. FOULON, « Les deux humiliations de Lancelot », Bulletin Bibliographique de la Société Internationale Arthurienne, VIII, 1957, p. 79-90, notamment p. 81-86.
  • R. LOOMIS, Arthurian Tradition and Chrétien de Troyes, New York, 1952, p. 212-14,
  • D. SHIRT, « Chrétien de Troyes and the cart », dans Studies in Medieval Literature and Languages in memory of F. Whitehead, éd. dans W. ROTHWELL et alii, New York, 1973, p. 279-301.
  • M. ROQUES, Le chevalier de la charrette, Paris, 1978, v. 321-49.
  • R. LORENZO VÁZQUEZ, Crónica Troiana, A Coruña, 1985, cap. 178, p. 402.
  • Miguel DE CERVANTÈS, Don Quijote de la Mancha, éd. del Instituto Cervantes, dir. F. RICO, Barcelone, 1998 (2e éd.), cap. XXII, p. 235-36.
  • H. LAUSBERG, Manual de retórica literaria, Madrid, 1975, vol. I, p. 299-300.
  • G. GOUIRAN, L'amour et la guerre. L'œuvre de Bertran de Born, Aix-en-Provence, 1985, p. 188, v. 9-14.
  • I. CASTRO, « Sobre a data da introdução na Peninsula Ibérica do ciclo arturiano da Post-Vulgata », Boletim de Filologia, XXVIII, (1983), p. 81-98 ;
  • S. GUTIÉRREZ, « A corte poética de Afonso III o Bolonhês e a materia de Bretaña », dans Ondas do mar de Vigo. Actas do Simposio Internacional sobre a Lírica Medieval Galego-Portuguesa, Birminghan, 1998, p. 108-23.
  • A. MICHA [éd.], Lancelot, roman en prose du XIIIe siècle, vol. II, Genève, 1978, XXXVI, p. 24.
  • H. L. SHARRER, « The Acclimatization of the Lancelot-Grail Cycle in Spain and Portugal », dans The Lancelot-Grail Cycle : Text and Transformations, éd. par W. W. KIBLER, Austin, 1994, p. 175-90
  • MICHA (op. cit. n. 44), vol. I, p. 303-72.
  • S. GUTIÉRREZ GARCÍA - P. LORENZO GRADÍN, A literatura artúrica en Galicia e Portugal na Idade Media, Saint-Jacques-de-Compostelle, USC, 2001, p. 60-64.
  • G. TAVANI (éd.), Arte de trovar do Cancioneiro da Biblioteca Nacional de Lisboa. Introdução, edição crítica e fac-símile, Lisbonne, 1999, p. 42.
  • T. GARCÍA-SABELL TORMO, Léxico francés nos cancioneiros galego-portugueses. Revisión crítica, Vigo, 1991.
  • M. DE RIQUER, « Cervantes y la caballeresca », dans Summa cervantina, éd de J.B. AVALLE Y ARCE - E. C. RILEY, Londres, 1973, p. 273-92.